Ziya Kalkavan Denizcilik Lisesi

Çırağan Sarayı ile Galatasaray Üniversitesi arasında yer alan bu okul binası, deniz kenarındaki konumuyla ilk bakışta tarihî bir saray ya da kültürel miras eseri izlenimi uyandırıyor. Boğaz'dan süzülerek geçen bir yatın güvertesinden görüldüğünde, yapının zarif mimarisi ve konumu misafirlere İstanbul'un denizcilik geçmişine dair güçlü bir ilk izlenim vermektedir. Sahilden yükselen okul binası, çevresindeki yemyeşil Yıldız Parkı ve karşı kıyıdaki Kuzguncuk ile birlikte büyüleyici bir panorama oluşturuyor. Bu etkileyici yapı, hem Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasını hem de Türkiye'nin modern denizcilik eğitim geleneğini gözler önüne seren simgesel bir noktadır.

Tarihçe

Ziya Kalkavan Denizcilik Lisesi'nin bulunduğu bina ve çevresi, yüzyıllar boyunca farklı tarihlere tanıklık etmiştir. 17. yüzyılda Kazancıoğlu Bahçesi olarak bilinen bu alan, 19. yüzyılda Osmanlı saray kompleksine dahil edildi. 1863 yılında yapımına başlanan ve 1867'de tamamlanan ünlü Çırağan Sarayı'nın uzantısı olarak inşa edilen ek binalardan biri bugünkü okulun ana yapısını oluşturmaktadır. Bu dönemde "Feriye Sarayları" denilen ve Beşiktaş'tan Ortaköy'e kadar uzanan saray eklentileri içerisinde bulunan yapı, başlangıçta sarayın mutfakları (Matbah-ı Âmire) veya ahırları (Istabl-ı Âmire) gibi hizmet binalarından biriydi. 1910 yılında Çırağan Sarayı'nda çıkan büyük yangın sırasında bu ek yapılar da hasar görmüştür. Cumhuriyet öncesinde sivil deniz ticaretine personel yetiştirecek devlet okulları bulunmadığından, bu yapı uzun süre farklı amaçlarla kullanıldı.

Türkiye'de modern denizcilik eğitiminin temelleri 20. yüzyılın başlarında atıldı. 1909 yılında denizci Kaptan Hamit Naci Bey tarafından İstanbul Azapkapı'da Milli ve Hususi Ticaret-i Bahriye Kaptan ve Çarkçı Mektebi adıyla özel bir denizcilik okulu açıldı. Bu okul, birkaç kez yer değiştirdikten sonra 1927'de Ortaköy'deki bu tarihi binaya taşındı. Bir yıl sonra, 1928'de Cumhuriyet hükümeti okulu devralarak Âli (Yüksek) Deniz Ticaret Mektebi adıyla devletleştirdi ve çağın gereklerine göre modern ekipmanlarla donattı. Böylece Ziya Kalkavan Lisesi'nin çekirdeğini oluşturan kurum, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk sivil denizcilik okulu olarak resmen faaliyete geçmiş oldu. Okulun müfredatı yenilenip yatakhane ve spor salonu eklenerek, hem lise hem de yüksek okul bölümleriyle denizci kaptan ve makine zabitleri yetiştirilmeye başlandı. 1930'larda yapılan ilavelerle yatılı eğitime geçilen okul, 1934'te Yüksek Deniz Ticaret Mektebi adını aldı. İlerleyen yıllarda çeşitli düzenlemeler ve bakanlık değişiklikleriyle eğitime devam eden kurum, uzun yıllar Türkiye'nin denizcilik sektörüne uzman personel kazandırdı.

1980'li yıllara gelindiğinde yüksek eğitim birimleri başka yere taşınınca, bu tarihî bina yeniden yapılandırılarak Milli Eğitim Bakanlığı'na devredildi. 1982 yılında okul, Ortaköy Denizcilik Meslek Lisesi adıyla tekrar açıldı ve güverte (dümen) ile gemi makineleri bölümleriyle ortaöğretim seviyesinde öğrenci kabul etmeye başladı. Bu sayede 1940'larda kesintiye uğrayan lise düzeyindeki denizcilik eğitimi, aynı çatı altında yeniden hayat buldu. 1983-84'te gemi elektroniği ve haberleşme bölümü de eklendi; 1985'ten itibaren bazı derslerin İngilizce okutulmasına başlanarak okul Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi statüsüne kavuştu.

Okul, 1993 yılında denizcilik sektörüne uzun yıllar emek vermiş ünlü armatör Ziya Kalkavan'ın vefatı üzerine onun ismini aldı. Ziya Kalkavan (1911-1992), Türk deniz ticaretinin önderlerinden biri olarak tanınan bir denizci ve armatördü. Bu tarihten sonra kurumun adı Beşiktaş Ziya Kalkavan Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi olarak anılmaya başlandı. Takip eden yıllarda okulun adı ve bağlı olduğu program yapısı birkaç kez değişikliğe uğradı: 1995'te "Denizcilik Anadolu Teknik Lisesi" unvanını aldı, 2000'lerde yatılılık uygulaması kaldırıldı ve 2014'te milli eğitimdeki yeni düzenlemelerle bugünkü Ziya Kalkavan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adını aldı. Neredeyse bir asırlık geçmişe sahip olan bu kurum, günümüzde hâlâ denizcilik alanında Türkiye'nin en köklü eğitim yuvalarından biri olarak faaliyetine devam etmektedir. Tarihi dokusunu koruyan okul binası, öğrencilere modern eğitim sunarken aynı zamanda duvarları arasında barındırdığı hatıralarla Türk denizcilik tarihine ışık tutmaktadır.

Yatla Keşif

İstanbul Boğazı'nı keşfetmenin en keyifli yollarından biri şüphesiz yat kiralama seçeneğidir. Özel bir yatla boğaz turuna çıktığınızda, Ziya Kalkavan Denizcilik Lisesi gibi göz alıcı tarihi yapıları suyun eşsiz perspektifinden seyredebilirsiniz. Boğaz'ın serin suları üzerinden okula yaklaşırken, yılların eskitemediği bu binanın detaylarını yakından görme fırsatı elde edersiniz. Yatın güvertesinden, okulun ahşap panjurlu pencereleri ve tarih kokan cephesi tüm ihtişamıyla kadraja sığar. Üstelik denizden gelen hafif meltem eşliğinde, bu tür yapıların çevresiyle uyumunu ve manzaraya kattığı değeri daha iyi fark edebilirsiniz. Kalabalıktan uzakta, özgürce dolaşan bir yat ile İstanbul'un incilerini keşfetmek hem romantik hem de öğretici bir deneyim olacaktır.

Bir yat kiralayarak Boğaz boyunca kendi rotanızı çizmek, şehrin gizli kalmış güzelliklerine ulaşmanın özgürlüğünü sunar. Beşiktaş'tan başlayıp Ortaköy'e uzanan bir rotada, Ziya Kalkavan Denizcilik Lisesi'ni çevreleyen bölgenin zengin tarihini denizden izleyebilirsiniz. Yatınızla Çırağan Sarayı'nın yanından süzülüp geçerken hemen ileride okul binası belirir; sonrasında rotanızı ünlü Ortaköy Camii'ne veya biraz daha ilerdeki Rumeli Hisarı'na doğru çevirebilirsiniz. Kendi belirlediğiniz duraklarda fotoğraf molaları vererek bu anları ölümsüzleştirmek mümkündür. Yat kiralayarak yapılan bu tür özel turlar, kalabalık vapur gezilerinden farklı olarak size kişisel bir deneyim sunar; isterseniz okulun önünde biraz oyalanıp rehberinizden yapıyla ilgili hikayeler dinleyebilirsiniz. İstanbul'un tarihine damga vurmuş binaları denizden seyretmek, şehrin geçmişine saygı duruşunda bulunmak gibidir.

Boğaz'ın büyüsünü tam anlamıyla yaşamak istiyorsanız, sevdiklerinizle birlikte hemen bir yat kiralayın ve kendi deniz maceranıza yelken açın. Özel yatınızın konforunda, Ziya Kalkavan Denizcilik Lisesi gibi noktaları keşfetmenin ayrıcalığını hissedeceksiniz. Yat kaptanınız, dilerseniz okulun önünde kısa bir duraklama yaparak bu tarihi yapıyı tüm açılarıyla görmenizi sağlayabilir. Bu esnada, okulun bahçesindeki denizcilik simgelerini ve genel atmosferi deniz üzerinden gözlemlemek oldukça etkileyici olacaktır. Yat turu sayesinde hem İstanbul'un eşsiz silüetinin tadını çıkarabilir hem de şehrin denizcilik mirasına yakından tanıklık edebilirsiniz. Kendi rotanızı oluşturarak Boğaz'da yat kiralayın, suyun üzerinde süzülürken İstanbul'un hem doğal güzelliklerini hem de kültürel zenginliklerini dilediğiniz gibi keşfedin. Bu özgür deneyim, şehrin kalbinde unutulmaz bir hatıra olarak anılarınıza kazınacak.