Ethem Pertev Yalısı

Ethem Pertev Yalısı, İstanbul Boğazı'nın incilerinden biri olarak kabul edilen gösterişli bir sahil konağıdır. Kanlıca semtinde, Barış Manço Caddesi üzerinde yer alan bu tarihi yalı; Süslü Yalı ve Saraylı Hanım Yalısı adlarıyla da biliniyor. Boğaz'ın serin sularından bakıldığında ahşap yapının beyaz boyalı dış cephesi ve zarif, oymalı balkonu hemen göze çarpıyor. İhtişamlı duruşuyla Boğaziçi'nde tekneyle gezen yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilk bakışta hayranlığını kazanan yalı, Osmanlı zarafetini Avrupa esintileriyle harmanlayan eklektik stiliyle benzersiz bir siluet sunmaktadır.

Tarihçe

Ethem Pertev Yalısı'nın geçmişi 19. yüzyılın ortalarına uzanıyor. 1860 yılında Sultan Abdülmecid döneminde Saraylı Fatma Hanım adına inşa ettirilen yalı, arabesk ve art-nouveau üsluplarını yansıtan detaylarıyla dönemin modasını Boğaz kıyısına taşımıştır. İki ayrı bölümden oluşan yapının Kanlıca tarafındaki haremlik kısmı iki katlı, selamlık kısmı ise tek katlı olarak planlanmıştır. Boğaziçi'nde haremlik ve selamlığı ayrılmış ender yalılardan biri olması, yapıyı mimari açıdan özel kılmaktadır. Yalının ilk sahibi olan Fatma Hanım'ın saray mensubu oluşu nedeniyle yapı uzun yıllar "Saraylı Hanım Yalısı" adıyla anılmıştır. Ethem Pertev Bey ise Osmanlı'nın ünlü eczacılarından biri olup, kendi adıyla anılan krem ve şurup gibi eczacılık ürünleriyle tanınmıştır. Ethem Bey, yalının inşasından yarım asır sonra, 1905'te Fatma Hanım'a kiracı olarak yerleşmiş ve bu mekânı kendisine uğur getirdiğine inanarak 1909 yılında satın almıştır. Yalının yeni sahibi olarak hemen ardından denize bakan cepheye ahşap süslemeli geniş bir balkon ekletmiş ve güney yönünde, küçük bir bahçe bırakacak şekilde tek katlı selamlık binasını ilave ettirmiştir. Böylece yalı, haremlik ve selamlık bölümleriyle bugünkü şeklini almıştır.

Ancak Ethem Pertev Bey'in yalısındaki huzurlu günleri uzun sürmez. 1913 yılında Boğaz'dan geçen büyük bir geminin oluşturduğu dalgalar sonucu, yalının altındaki kayıkhanede oğlu Fehmi'yi trajik biçimde kaybeden Ethem Bey derin bir üzüntü yaşamıştır. Bu elim olayın ardından bir daha gülmeyen Ethem Bey, çok sevdiği yalısından ayrılıp Erenköy'e taşınmış; 1927'de vefat etmiştir. Yalı ise bir süre ailesinde kaldıktan sonra 1932'de Şirket-i Hayriye kaptanlarından Hayri Bey tarafından satın alınmıştır. Cumhuriyet döneminde el değiştirmeye devam eden yapı, 1950'lerde Fatma Mürşide Hanım ve akabinde Mehmet Adnan Güneş'in mülkiyetine geçmiş, nihayet 2000 yılında New York merkezli Joukowsky ailesinden Nina Lydia Joukowsky Köprülü tarafından satın alınmıştır. 1971 yılında "Gayrimenkul Eski Eser" olarak tescil edilip koruma altına alınan yalı, yıllar içinde gördüğü bakım ve restorasyonlar sayesinde özgün görünümünü büyük ölçüde muhafaza etmiştir. Hatta 2015 yılında Boğaz'da kontrolden çıkan 106 metre boyundaki Majed & Randy adlı kuru yük gemisinin çarpmasıyla ciddi hasar görmesine rağmen, gerekli onarımların ardından ihtişamını yeniden kazanmıştır.

Günümüzde Ethem Pertev Yalısı özel mülkiyet statüsünde olup ziyarete açık değildir. Yalı bir dönem sosyete dünyasından Etel Baler ve eşi tarafından konut olarak kullanılmış, hatta Baler 2019'da bu tarihi evi bir dergiye açarak gündeme gelmiştir. Son yıllarda Baler çiftinin ayrılık sürecinde yalının yaklaşık 190 milyon TL gibi dudak uçuklatan bir fiyatla satışa çıkacağı haberleri basına yansısa da, aslında yalının resmi sahibi Nina Joukowsky olup Baler ailesi burada kiracı konumundaydı. Yapı halen Joukowsky ailesine ait özel bir konut olarak kullanılmaktadır. Bu zarif yalı, geçmişten günümüze taşıdığı hikâyeler ve mimarisiyle Boğaz'ın nadide kültürel miraslarından biri olmayı sürdürüyor.

Yatla Keşif

Boğaz'da yat kiralama, Ethem Pertev Yalısı gibi tarihi yalıları en yakından görmenin ve doyasıya fotoğraflamanın en keyifli yollarından biridir. İç mekanı halka açık olmayan bu yalıyı dışarıdan tam anlamıyla deneyimlemek için denizden yaklaşmak büyük bir avantaj sağlar. Kanlıca sahilinden geçen bir tekne gezisinde, yalının denize bakan cephesindeki ince ahşap süslemeleri ve balkon detaylarını karadan fark edilemeyecek kadar yakından inceleyebilirsiniz. Boğaz'ın nostaljik atmosferi eşliğinde, bu görkemli konağı suyun üzerinden seyretmek ziyaretçilere zamanda yolculuk yapıyormuş hissi verir.

Yat kiralayarak çıkaracağınız kişisel Boğaz turunda rotanızı ve molalarınızı dilediğiniz gibi planlama özgürlüğünüz olur. İster sabahın erken ışıklarında ister gün batımının altın saatlerinde, Kanlıca kıyılarında yapacağınız özel bir yat gezisi sırasında Ethem Pertev Yalısı'nı en güzel açıdan seyredebilirsiniz. Kalabalık gezi teknelerinden uzakta, sadece size ve sevdiklerinize ait bir ortamda bu tarihi yalıyı huzur içinde keşfetmek mümkündür. Yat güvertesinden yalının beyaz siluetini ve arka plandaki yeşil korulukları seyrederken İstanbul Boğazı'nın eşsiz manzarasının tadını çıkaracak, aynı zamanda bu tür özel yapıların hikayelerine tanıklık edeceksiniz.

İstanbul'un tarihî ve doğal güzelliklerini tam anlamıyla yaşamak istiyorsanız, siz de bir yat kiralayın ve Boğaz'ın güzelliklerini kendi rotanızda keşfetmenin ayrıcalığını yaşayın. Kendi kiraladığınız yat ile yapacağınız tur sayesinde, Boğaz'ın dört bir yanına serpişmiş yalıları özgürce görebilir, dilediğiniz yerde durup fotoğraflar çekebilirsiniz. Ethem Pertev Yalısı gibi saray yavrusu yapıları denizden selamlarken hem geçmişin izlerini hissedecek hem de kentin masalsı kıyı siluetine karşı unutulmaz anılar biriktireceksiniz.