İstanbul Boğazı'nın Anadolu yakasındaki Kandilli semtinde, Vaniköy kıyısında yer alan Kadın Efendi Yalısı, sahil şeridinin dikkat çekici tarihi incilerinden biridir.
Boğaz'da seyreden teknelerden kolayca fark edilen bu zarif Osmanlı yalısı, ahşap cephesi ve aşı boyalı (kızıla çalan) rengiyle kartpostallık bir manzara sunar. Kıyıya sıfır konumu ve etrafını saran yeşillikler sayesinde Boğaz'ın doğal güzelliğiyle uyum içinde etkileyici bir silüet oluşturan yapı, özellikle gün doğumu veya gün batımında maviliklere karşı unutulmaz bir ilk izlenim bırakıyor.
Tarihçe
18. yüzyılın son çeyreğinde (1770'ler civarı) inşa edilen yalı, dönemin önemli devlet adamlarından Şeyhülislam Mehmed Emin Efendi tarafından yaptırılmıştır. Sultan III. Ahmed devrinde hekimbaşı (baş doktor) olarak görev yapan Mehmed Emin Efendi, sonradan Osmanlı devletinin en üst dini makamı olan şeyhülislamlığa yükselmiştir. Kadın Efendi Yalısı ilk yapıldığı dönemde Hayatizade Yalısı adıyla anılmış; ilerleyen yıllarda ailenin bir ferdi Dürrizadelerle evlenince Dürrizade Yalısı olarak bilinmeye başlamıştır.
Osmanlı'nın son döneminde yalının en dikkat çekici sakinlerinden biri, Milli Mücadele yıllarında Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları hakkında ölüm fetvası veren Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi oldu. 1920’lerde bu tarihi konakta yaşayan Dürrizade Abdullah Efendi, Cumhuriyet'in kurulmasıyla 1924'te Türkiye'den ayrılmak zorunda kalmış ve Hicaz'da sürgündeyken vefat etmiştir. Ailesi maddi zorluklar yaşayınca yalının iki bölümü farklı kişilere satılmıştır: Ana konut olan harem kısmı Sultan V. Mehmed Reşad'ın eşi Dilfirib Kadınefendi'ye, selamlık (erkek misafir bölümü) ise yine Sultan Reşad'ın bir diğer eşi Mihrengiz Kadınefendi'ye devredilmiştir. Yalıya ismini veren "Kadın Efendi" tabiri de bu Osmanlı hanedan mensubu kadınların unvanından gelmektedir. Günümüzde Kadın Efendi Yalısı özel mülk statüsündedir; iç mekanı ziyarete açık olmamakla birlikte dışarıdan görülebilmekte ve özellikle deniz yönünden seyredildiğinde tarihî dokusuyla ilgi uyandırmaya devam etmektedir.
Yatla Keşif
İstanbul Boğazı'nın güzelliklerini keşfetmenin en keyifli yollarından biri, özel bir yat kiralama ile kendi rotanızı oluşturarak kıyıları dolaşmaktır. Lüks bir yatla yapılacak Boğaz turunda, sahil boyunca sıralanan tarihî yalıları ve sarayları yakından görme şansı elde edersiniz. Kandilli açıklarından geçerken, Kadın Efendi Yalısı gibi eşsiz Osmanlı yapılarının denizden seyredilmesi ziyaretçilere İstanbul'un zengin mirasını özgün bir açıdan görme imkanı sunar. Boğaz'ın serin sularında süzülürken bu görkemli yalıyı fotoğraflayabilir; şehrin geçmişten bugüne taşıdığı güzellikleri deniz üzerinden izleyerek benzersiz bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Yat kiralamanız halinde kalabalık turlara veya sabit güzergahlara bağlı kalmadan, Boğaz keyfini dilediğiniz gibi çıkarabilirsiniz. Kandilli ve çevresi, tarihi yapılar ile doğal güzelliklerin iç içe geçtiği bir bölge olarak denizden keşfedilmeye değerdir. Özel yatınızla bu yolculuk sırasında rotanızı istediğiniz gibi belirleyebilir, Boğaz'ın sakin koylarında dilediğiniz yerde durarak manzaranın tadını çıkarabilirsiniz. Rehberli bir tur tercih ederseniz, gezi sırasında Kadın Efendi Yalısı gibi yapılara dair zengin tarihî hikayeleri öğrenme fırsatınız da olacaktır.
Eğer İstanbul seyahatinizde unutulmaz bir Boğaz deneyimi yaşamak istiyorsanız, rotanızı Kandilli kıyılarına çevirip bu bölgenin eşsiz manzarasını denizden mutlaka izleyin. Tarihî yalıların en güzel cepheleri, tekne turlarıyla denizden gördüğünüzde ortaya çıkar. Boğaz'da yol alırken Kadın Efendi Yalısı'nı gözlemlemeyi ihmal etmeyin; İstanbul'un bu nadide köşesini keşfetmek için bir yat kiralayarak kendi belirlediğiniz duraklarda mola verme özgürlüğüne sahip olun. Bu konforlu ve özgür keşif yolculuğu, hem yerli hem yabancı ziyaretçiler için İstanbul'dan geriye kalan en özel anılardan biri olacaktır.