Kıbrıslı Yalısı

Yaklaşık 64 metreyi bulan denize bakan cephesiyle Boğaz'ın en geniş cepheli yalısı unvanını taşıyan bu tarihi konak, zarif Osmanlı mimarisi ve zengin geçmişi sayesinde hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin merakını uyandırmaktadır. Adını, 19. yüzyılda yalının sahibi olmuş Osmanlı devlet adamı Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa'dan alan yalı, yüzyıllardır Boğaziçi'nin sivil mimari mirasının en etkileyici örneklerinden biri olarak varlığını sürdürmektedir.

Kıbrıslı Yalısı'nın Tarihçesi

Kıbrıslı Yalısı'nın inşa kökeni 18. yüzyılın sonlarına uzanmaktadır. Sultan I. Abdülhamid döneminde sadrazamlık yapmış olan Safranbolulu İzzet Mehmet Paşa, bu yalının ilk sahibi ve banisidir. 1780'lerin sonlarında inşa ettirdiği konut, devletteki konumu nedeniyle Kara Vezir Yalısı adıyla da anılıyordu. Yalı bir süre İzzet Mehmet Paşa'nın ailesi tarafından kullanıldı; hatta 1790'lı yıllarda kısa bir süreliğine, tesadüfen aynı ismi taşıyan III. Selim devri sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa'ya kiralandığı biliniyor. Bu ilk döneminde devlet erkânının gözde buluşma mekânlarından biri haline gelen yalı, Boğaziçi sahilinde saygın bir yer edinmiştir.

1840 yılında yalı, Kıbrıs Adası valiliği yapmış ve üç farklı padişah döneminde sadrazamlık makamına getirilmiş olan Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa tarafından satın alındı. Paşa'nın memleketine izafen "Kıbrıslı Yalısı" adıyla anılmaya başlayan bu görkemli konak, Osmanlı tarihinde Tanzimat döneminin önemli olaylarına ve buluşmalarına da tanıklık etti. Mehmet Emin Paşa, devlet yönetimindeki tecrübesi ve sanat-edebiyat merakıyla tanınan bir şahsiyetti. Resmî saraylardan uzakta gerçekleştirilen gayriresmî diplomatik görüşmeler ve dönemin aydınlarının sohbet toplantıları sık sık bu yalıda düzenlenirdi. Nitekim ünlü şair Yahya Kemal Beyatlı ile İstanbul sevdalısı Fransız yazar Pierre Loti gibi isimlerin burada bir araya geldikleri, edebi sohbetler gerçekleştirdikleri bilinmektedir. Yalıda konuk edilen yabancılar arasında dönemin Irak Kralı Faysal ve Fransa İmparatoriçesi Eugénie (Öjeni) gibi ünlü simalar da yer almıştır. Sultan Abdülaziz'in, 1869'daki İstanbul ziyareti sırasında İmparatoriçe Eugénie'yi özel olarak burada ağırladığı rivayeti, yalının o dönemdeki ihtişamını gösteren dikkat çekici bir anekdottur. Mehmet Emin Paşa Eylül 1871 tarihinde bu yalıda hayata veda etmiş ve konak ailesine miras kalmıştır.

Osmanlı'nın son yılları ile Cumhuriyet'in ilk dönemleri boyunca Kıbrıslı Yalısı, Paşa'nın ailesinin mülkiyetinde kalmaya devam etti. Yalı uzun yıllar aynı ailenin elinde kaldığı için Boğaziçi'nin en eski ve kesintisiz ikamet edilen yalısı unvanını da kazanmıştır. İstanbul'un işgal yılları (1918-1923) sırasında yapı kısa bir süre İngiliz subaylarının karargâhı olarak kullanıldı; ancak savaş sonrası tekrar aileye iade edildi. 1930'lu yıllarda yalının bakım ve geleceğini garanti altına almak amacıyla kapsamlı bir restorasyon gerçekleştirildi. Aile üyelerinden Selim Ragıp Bey'in girişimleriyle yalının Ankara'da tescil ettirildiği ve böylece yasal koruma altına alındığı anlatılıyor. Bu sayede Kıbrıslı Yalısı, orijinal haliyle günümüze ulaşmayı başarmıştır. Güney bölümünde meydana gelen bir yangının ardından yapı 1975 yılında bir kez daha büyük bir restorasyondan geçmiştir; bu onarım sırasında yalının dış görünümü aslına uygun korunarak yapı betonarme ve tuğla ile güçlendirilmiştir

Günümüzde Kıbrıslı Yalısı hâlâ özel mülk statüsünde olup farklı aileler arasında paylaştırılmış durumdadır. Yalı, haremlik ve selamlık olarak ayrılan bölümlerde Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa'nın torunları ile daha sonra mülkiyetine ortak olan ailelerin kullanımındadır. İç kısmı ziyaretçilere kapalı olmakla birlikte, bu eşsiz yalıyı dışarıdan görmek ve fotoğraflamak mümkündür. Özellikle deniz tarafından yat ile yaklaştığınızda, yalının tüm ihtişamını yakından seyredebilirsiniz.

Kıbrıslı Yalısı'nı Yatla Keşfedin

İstanbul Boğazı'nı keşfetmenin ve Boğaz'daki tarihi yalıları yakından görmenin en keyifli yollarından biri, denizden yapılan gezintilerdir. Karayolundan geçerken yalnızca cephelerini görebildiğimiz bu yapıları deniz üzerinden seyrettiğinizde, çevresiyle bütünleşen gerçek ihtişamlarını fark edebilirsiniz. Nitekim Boğaz'da düzenlenen tekne turlarında Kandilli kıyılarından geçerken rehberler Kıbrıslı Yalısı'nı parmakla işaret ederek tanıtır; yolcular da bu eşsiz manzarayı hayranlıkla izler. Siz de Boğaz turunuz sırasında Kıbrıslı Yalısı'nı yakından görmek isterseniz, kalabalık vapur gezileri yerine kendi programınıza uygun bir boğazda yat kiralama seçeneğini tercih edebilirsiniz. Kendi rotanızı belirleyip dilediğiniz noktada durarak fotoğraf çekme özgürlüğü, ancak özel bir yat turuyla mümkün olacaktır.

Bir yat kiralayarak, İstanbul'un eşsiz güzellikteki kıyı şeridini ve özellikle Kandilli civarındaki tarihî yalıları çok daha yakından görebilirsiniz. Yalının deniz cephesindeki ince detayları, yüksek pencerelerini ve mimari ihtişamını, tekne güvertesinden seyrederken keşfetmek kara yolculuğunda elde edemeyeceğiniz özel bir bakış açısı sunar. Üstelik yat turu sayesinde, Boğaz'ı günün dilediğiniz saatinde, ister sabahın ilk ışıklarıyla ister gün batımının kızıllığında yaşayabilirsiniz. Farklı ışık ve atmosferlerde Kıbrıslı Yalısı'nın büründüğü güzellikleri görmek, bu deneyimi daha da unutulmaz kılar. Sessizce dalgaların arasından süzülerek yalının önünden geçerken, bu tarihî mirası yakından selamlamanın ayrıcalığını hissedeceksiniz.

İstanbul Boğazı'nın tadını doyasıya çıkarmak ve Kıbrıslı Yalısı gibi göz alıcı bir tarihi eseri en iyi açıdan görmek için bir yat kiralayın ve Boğaz'a açılın! Kendi özel yatınızla yapacağınız bir Boğaz gezisi, şehrin gürültüsünden uzakta huzurlu anlar sunacaktır. Dalga sesleri ve meltem eşliğinde, Boğaz'ın incisi yalıların ve sarayların hikâyelerine tanık olurken tamamen kişiselleştirilmiş bir gezi deneyimi yaşayacaksınız. İster ailenizle ister arkadaş grubunuzla çıkacağınız bu özel yolculukta, rotanızı ve mola noktalarınızı özgürce belirleyebilir; Kıbrıslı Yalısı başta olmak üzere Boğaz'ın tarihi güzelliklerini yakından keşfederek İstanbul'da unutulmaz anılar biriktirebilirsiniz.